Cyberataki – sprawdź, jak dbać o bezpieczeństwo IT w organizacji!

Wzrost cyberzagrożeń – jak dział IT może poradzić sobie z największym wyzwaniem dzisiejszych czasów?

W ubiegłym roku zawirowania geopolityczne i trudna sytuacja gospodarcza przyczyniły się do wzrostu cyberzagrożeń. Wiele przedsiębiorstw, instytucji państwowych czy nawet łańcuchów dostaw padło ofiarą ataków cybernetycznych. Skala problemu sprawiła, że wprowadzono rozmaite regulacje prawne, a największe korporacje z branży informatycznej nie ustają w pracy nad ulepszonymi systemami zabezpieczeń. Jak organizacje mogą jednak chronić się we własnym zakresie i co powinny robić, by zadbać o bezpieczeństwo IT? Omawiamy, jak przeprowadzane są cyberataki oraz wskazujemy sposoby, które pozwalają ograniczyć ryzyko ich wystąpienia!

Cyberataki i ich wpływ na organizacje – co przyczyniło się do wzrostu zagrożeń?

Wojna w Ukrainie oraz widmo recesji gospodarczej z wielu względów przyczyniły się do wzrostu cyberprzestępczości. Motywacją są nie tylko kwestie polityczne, ale też po prostu finansowe. Ze względu na trudną sytuację coraz więcej osób decyduje się angażować w nielegalne działania, które dają możliwość stosunkowo szybkiego zdobycia dużych pieniędzy.

Cyberataki zaczęły stawać się coraz łatwiejsze, ponieważ techniki wykorzystywane przez hakerów błyskawicznie dostosowują się do aktualnych nastrojów i trendów, celując nie tylko w słabości samych zabezpieczeń i systemów, ale przede wszystkim ich użytkowników. Do tego wiele organizacji ze względu na problemy finansowe poszukując oszczędności zaczęło ograniczać działania związane z cyberbezpieczeństwem, co tylko pogorszyło sytuację. Współcześnie konieczne są już bowiem zaawansowane, wielopoziomowe strategie – dotychczas stosowane rozwiązania przestają wystarczać. Cyberprzestępcy każdego dnia skanują Internet w poszukiwaniu luk, błędów i niedopatrzeń, które mogliby wykorzystać.

Jakie są najpowszechniejsze cyberzagrożenia?

Hakerzy wykorzystują nowoczesną technologię (m.in. AI) do przeprowadzania ataków, które głównie mają na celu zdobycie cennych danych albo narażenie ofiary na straty. Współcześnie stosują różnorodne zabiegi, umożliwiające im złamanie lub obejście powszechnych zabezpieczeń. Opisujemy najpowszechniejsze cyberzagrożenia.

Phishing

Phishing (od ang. fishing – łowić) to atak wykorzystujący metody socjotechniczne. Haker podszywa się pod przedstawiciela legalnej instytucji (np. banku, urzędu) i kontaktuje się z ofiarą poprzez e-mail, telefon albo wiadomość SMS. Prowadzi rozmowę w taki sposób, by nakłonić do przekazania poufnych informacji. Przy tym najczęściej podawanym powodem, dla którego się kontaktuje, jest jakieś niedopatrzenie lub zagrożenie, np. brakująca płatność, błąd w dokumentach czy nawet odparta próba cyberataku.

Przekazanie danych ma rzekomo uchronić ofiarę i całą firmę przed poważnymi konsekwencjami. Zestresowani rozmówcy nieświadomie współpracują z hakerem, umożliwiając np. włamanie do systemu firmy i kradzież cennych danych czy nawet pieniędzy.

DoS i DDoS

DoS (Denial of Service – odmowa/blokada usług) to cyberatak mający na celu odcięcie użytkowników od urządzeń lub całej sieci. Najczęściej polega na przeciążeniu atakowanego obiektu nadmiarową ilością danych czy żądań (tzw. flooding), co prowadzi do jego sparaliżowania. Akcję można przeprowadzić korzystając z jednego komputera, ale trudno jest wykryć sprawcę. Nowszą, bardziej niebezpieczną odmianą DoS jest DDoS (Distributed Denial of Service – dystrybuowana blokada usług), w której korzysta się z wielu komputerów jednocześnie.

Ofiarami takich cyberataków są najczęściej duże przedsiębiorstwa, banki, organizacje rządowe itp. Zazwyczaj nie umożliwiają kradzieży danych czy innych zasobów, ale powodują wiele problemów, które narażają na ogromne straty finansowe oraz wizerunkowe.

Malware

Malware (od ang. malicious software – złośliwe/podstępne oprogramowanie) to szeroki termin odnoszący się do wielu rodzajów złośliwego oprogramowania, które pozwala wykraść lub usunąć dane i/lub śledzić użytkowników danego urządzenia, aplikacji czy sieci. Istnieje wiele odmian, z których najpopularniejsze są takie jak m.in.:

• robaki,
• koń trojański,
• spyware,
• keylogger.

Ransomware

Ransomware to kolejna odmiana Malware, ale jest obecnie tak często spotykana, że warto omówić ją osobno. W II kwartale 2022 roku miała z nimi do czynienia średnio 1 na 40 organizacji. W Europie odnotowywano ponad 900 takich incydentów tygodniowo[1].

Ataki z wykorzystaniem oprogramowania tego typu prowadzą do zablokowania dostępu do danych albo ich kradzieży (bez możliwości odzyskania), celem zażądania okupu. Najczęściej hakerzy w zamian za zaprzestanie swoich działań oczekują przekazania ogromnej kwoty w kryptowalucie, szantażując ofiarę, że zniszczą dane albo je udostępnią. W wielu przypadkach nawet po spełnieniu warunków hakerzy i tak nie wywiązują się z danej obietnicy.

Botnety

Bot to robot internetowy wykonujący polecenia hakera. Po zainfekowaniu komputera złośliwym oprogramowaniem (tzw. zombie, crawler lub pająk), może być zdalnie wykorzystywany przez osobę z zewnętrz. Specjalne algorytmy i skrypty powodują, że bierze udział w czynnościach związanych z cyberprzestępczością, ułatwiając szeroki atak na daną organizację albo pomagając w atakowaniu innych podmiotów. Kilka połączonych ze sobą przejętych komputerów tworzy tzw. botnet, czyli trudną do wykrycia minisieć o ogromnej szkodliwości.

Brute Force

Brute Force to atak kryptograficzny, który pozwala odgadnąć loginy i hasła. Współcześnie wykorzystuje się zaawansowane algorytmy i socjotechniki, które pozwalają błyskawicznie złamać zabezpieczenia. Często kryją się w wiadomościach łudząco przypominających zwykłą konwersację z przełożonym, współpracownikiem, klientem itp.

Wpływ cyberzagrożeń na organizacje

Cyberataki mogą mieć wiele katastrofalnych skutków, które narażają organizację na poważne problemy. Przede wszystkim mogą prowadzić do:

• utraty wrażliwych danych – hakerzy mogą je sprzedać konkurencji, skasować, ujawnić itp.;
• strat finansowych – cyberprzestępcy mogą nie tylko włamać się na konta bankowe, ale też m.in.:
  • obciążyć/uszkodzić system, co może zablokować jego działanie i np. uniemożliwić klientom korzystanie z usług oraz będzie kosztowne w naprawie,
  • zażądać okupu,
  • wykraść dane klientów/kontrahentów, którzy będą domagać się odszkodowania itp.;
• strat wizerunkowych – firma, która padła ofiarą ataku jest postrzegana jako niegodna zaufania (często wśród wykradzionych danych są też informacje o klientach, partnerach biznesowych itp.), a także zacofana technologicznie.

Jak dział IT może poradzić sobie z cyberzagrożeniami?

Dbanie o bezpieczeństwo informatyczne w firmie powinno być zaawansowaną strategią, obejmującą stosowanie odpowiednich systemów, a także wdrażanie specjalnych praktyk. Najczęściej stosuje się wiele metod naraz, do których zaliczają się m.in.:

• model Zero Trust (założenie, według którego organizacja powinna dokładnie weryfikować wszystko w jej granicach i poza nimi, traktując każdą akcję jak potencjalną próbę włamania);
• zaawansowane systemy bezpieczeństwa IT (m.in. nowoczesne programy antywirusowe wykrywające szkodliwe oprogramowania);
• stałe monitorowanie stanu systemów;
• uwierzytelnianie wielopoziomowe i autoryzacja dostępu;
• szyfrowanie (m.in. logowanie zabezpieczone protokołem SSL);
• systemy odzyskiwania danych (backup i kopie zapasowe);
• procedury zarządzania ryzykiem (działania realizowane w przypadku wykrycia zagrożenia);
• szkolenia dla użytkowników w zakresie cyberbezpieczeństwa (przestrzeganie przed zagrożeniami w celu budowania świadomości i szerzenia wiedzy).

Ze względu na rosnące zagrożenia organizacje coraz częściej podejmują też decyzję o migracji do chmury, ponieważ jest nie tylko bardziej funkcjonalnym, ale też o wiele bezpieczniejszym środowiskiem.

Dlaczego migracja do chmury może zwiększyć bezpieczeństwo informatyczne w firmie?

Migracja do chmury daje wiele korzyści pod względem wykorzystywania nowoczesnej technologii (m.in., możliwość pracy na wielkich zbiorach danych, środowisko dostosowane do wymagających aplikacji), łatwego dostępu i szybkiej komunikacji, elastyczności i skalowalności, czy optymalnych kosztów utrzymania. Wbrew powszechnym przekonaniom rozwiązania chmurowe okazują się też być niezwykle bezpieczne. W wielu przypadkach są lepiej chronione niż lokalne infrastruktury IT, a w razie cyberataku pozwalają ograniczyć jego skutki do minimum.

Za bezpieczeństwo IT w chmurze odpowiadają:

• automatyczne aktualizacje zabezpieczeń,
• redundancja danych (są przechowywane w różnych miejscach, dlatego trudniej je wykraść),
• regularnie wykonywane kopie zapasowe,
• szybkość reakcji na zagrożenia (nad chmurą czuwa zespół wykwalifikowanych specjalistów),
• dostępność systemu w przypadku awarii lub ataku.

Dostawcami usług chmurowych są wielkie, znane marki takie jak Microsoft, Google czy AWS, które nie mogą pozwolić sobie na straty wizerunkowe. Z tego względu intensywnie pracują nad udoskonaleniem zabezpieczeń i procedur kryzysowych.

Jakie rozwiązania chmurowe mogą zwiększyć bezpieczeństwo IT?

Rozwiązania chmurowe są dostępne w trzech wariantach, różniących się od siebie tym, kto ma do nich dostęp. Warto znać różnice, by mieć świadomość tego, jaki mają potencjał w zakresie zwiększenia bezpieczeństwa organizacji i odpowiednio dobrać najlepszą opcję.

Chmura prywatna

W tym przypadku zwirtualizowana infrastruktura jest dostępna wyłącznie dla jednej organizacji. Firma może stworzyć swój własny model chmurowy i centrum danych, którymi w pełni zarządza. Z jednej strony ograniczony dostęp ogranicza ryzyko oraz umożliwia pełną kontrolę nad danymi, ale z drugiej strony trzeba na własną rękę zadbać o wszystkie zabezpieczenia.

Chmura publiczna

W tym modelu użytkownik może korzystać z usług, ale infrastruktura jest utrzymywana przez dostawcę. Jest skalowalna, elastyczna, a do tego wyjątkowo korzystna pod względem finansowym – płaci się wyłącznie za rzeczywiste zużycie zasobów. Do takiej chmury mają dostęp różni użytkownicy, ale jeśli wybierze się zaufanego dostawcę, powinien zapewnić najlepsze zabezpieczenia na rynku.

Chmura hybrydowa

Jak sama nazwa wskazuje, połączenie chmury prywatnej i publicznej – infrastruktura należy do organizacji, ale zasoby są ogólnodostępne. Rozwiązanie to cieszy się dużą popularnością, ponieważ zapewnia świetną skalowalność i pozwala zredukować koszty utrzymania. Odpowiednia integracja oraz zarządzanie sprawiają, że może być równie bezpieczne jak infrastruktura prywatna, a przy tym usługi są elastyczne i łatwo dostępne.